ایکس‌باکس بالاخره «دستی‌» شد؛ اما چرا ساخت خود مایکروسافت نیست؟

مایکروسافت برای نجات امپراتوری ویندوز، مجبور به یک انتخاب سخت و غیرمنتظره شد: سپردن توسعه کنسول‌دستی ایکس‌باکس به ایسوس!

ایکس‌باکس و ایسوس اخیراً با همکاری یکدیگر دو کنسول دستی به‌ نام‌های ROG Xbox Ally و ROG Xbox Ally X معرفی کردند تا تجربه‌ی یکپارچه‌سازی‌ای که پیش‌تر وعده‌اش داده شده بود، سرانجام محقق شود.

مدیران ایسوس و ایکس‌باکس می‌گویند که تجربه‌ی استفاده از ویندوز با جوی‌استیک و دکمه، کاربر را سردرگم می‌کند و در تلاش هستند تا بهترین تجربه‌ی ایکس‌باکس و ویندوز را به‌صورت واحد ارائه دهند. مشخصات فنی هر دو کنسول با برخی تمایزهای نرم‌افزاری، بسیار به دیگر کنسول‌های دستی شباهت دارند.

مایکروسافت سال‌ها به دنبال تلفیق «بهترین‌های ایکس‌باکس و ویندوز» بود

کنسول‌های جدید برای ورود مستقیم به رابط کاربری ایکس‌باکس و بازگشت به آن، دکمه‌ای مخصوص مشابه ایکس باکس سری ایکس و اس دارند. انجام برخی بهینه‌سازی‌ها باعث شده تا فضای بیشتری برای بازی‌ها آزاد و کاربر به‌طور مستقیم وارد اپلیکیشن Xbox PC شود که شامل تمامی بازی از مایکروسافت استور و Battle.net و فروشگاه‌های دیگر است.

هنوز خبری از کنسول مستقل ایکس‌باکس نیست. برخلاف دستگاه شریک تجاری مایکروسافت که ایسوس در ساختش نقش داشت، محصولی که به‌طور مستقیم زیر نظر ایکس باکس توسعه می‌یافت، قرار بود بازی‌های این پلتفرم را به‌صورت بومی اجرا کند؛ نه بازی‌های سازگار با ویندوز.

کنسول دستی مستقل ایکس‌باکس می‌توانست رؤیای دیرینه‌ی بسیاری از طرفداران قدیمی ایکس‌باکس را محقق کند؛ رؤیایی که شامل حمل همیشگی مجموعه‌بازی‌های دیجیتالی ایکس‌باکس و اجرایشان بدون نیاز به اینترنت یا واسطه‌ای دیگر بود؛ اما به‌نظر می‌رسد این هدف حالا به شکل دیگری اجرا می‌شود: به کمک ایسوس!

وعده‌ی تلفیق «بهترین‌های ایکس‌باکس و ویندوز» رؤیایی است که مایکروسافت سال‌ها به‌دنبالش بود. نیاز مایکروسافت به واکنش برابر SteamOS پس از معرفی استیم دک، از سه سال پیش احساس می‌شد و این شرکت در این مدت به‌صورت پیوسته در حال بهبود اپلیکیشن ایکس‌باکس و Xbox Game Bar در ویندوز بود تا هر دو بهتر با دستگاه‌های دستی سازگار شوند.

با افزایش سن جامعه‌ی کاربران وفادار به ایکس‌باکس، فرصت آزاد برای بازی کمتر و پراکندگی تمرکز بیشتر شده است. سبک زندگی تغییر کرده و کاربران دیگر نمی‌خواهند زندگی‌شان را با ابزار هماهنگ کنند؛ بلکه خواستار محتوایی هستند که با ریتم زندگی‌شان تطبیق یابد. اپلیکیشن‌هایی مثل تیک‌تاک و بازی‌های موبایلی با ساختار اعتیادآور، همیشه در دسترس‌اند و به‌سرعت نیاز به سرگرمی را پاسخ می‌دهند.

ایکس‌باکس و مایکروسافت برای پاسخ‌گویی به چنین تغییراتی، تصمیم گرفته‌اند تا بازی‌های خود را برای تمام پلتفرم‌های محبوب عرضه کنند. چراکه امروزه کاربران نسبت‌به تعویض پلتفرم حساس‌تر از گذشته‌اند و رقابت بر سر زمان آزاد مخاطب، شدیدتر از همیشه دنبال می‌شود.

عرضه‌ی محصولی که بتواند با سبک زندگی کاربران همراه شود، مدت‌ها است در برنامه‌ی تیم ایکس‌باکس قرار دارد؛ به‌ویژه حالا که تراشه‌های جدید برای کنسول‌های دستی قدرتی مشابه لپ‌تاپ‌های گیمینگ را در ابعاد کوچک‌تری ارائه می‌دهند.

بر همین اساس، توسعه‌ی یک کنسول دستی برای اجرای بازی‌های ایکس‌باکس شکل گرفت؛ ایده‌ای برگرفته از تجربه‌های پیشین مانند Xbox Play Anywhere، سرویس گیمینگ ابری مایکروسافت و همچنین محصولاتی مثل xScreen شرکت UPspec که امکان تبدیل ایکس باکس سری اس به دستگاهی قابل‌حمل شبیه لپ‌تاپ را فراهم می‌کند؛ اما اکنون اولویت‌های مایکروسافت تغییر کرده؛ چراکه تهدیدی بسیار جدی‌تر از راه رسیده است.

سیستم‌عامل SteamOS به تهدیدی جدی برای ویندوز ۱۱ تبدیل شده است

سیستم‌عامل SteamOS به تهدیدی جدی برای ویندوز ۱۱ در بازار کاربران خانگی بدل شده؛ تهدیدی در سطح هشدارهای امنیتی شدید. طبق آمار نظرسنجی سخت‌افزاری استیم در آوریل ۲۰۲۵ (فروردین و اردیبهشت)، ویندوز همچنان با ۹۶ درصد سهم، سیستم‌عامل غالب در میان کاربران استیم است و سهمش نسبت‌به ماه قبل رشد داشته؛ اما سلطه‌ی مطلق امروز تضمینی برای فردا نیست و اگر مایکروسافت واکنشی درخور نشان ندهد، شرایط شاید به‌سرعت تغییر کند.

تفاوت عملکرد نسخه‌ی ویندوزی کنسول لیجن گو با نسخه‌ی SteamOS چشمگیر است

محصولی مانند لنوو لیجن گو S که از تراشه‌ی Z2 Go ساخت AMD بهره می‌برد، هنگام اجرای ویندوز، نقدهای متوسطی دریافت کرد؛ اما با ورود نسخه‌ی مبتنی‌بر SteamOS، تفاوت عملکردش چشمگیر بود. در برخی بازی‌های دوبعدی، شارژدهی تا ۵۰ درصد افزایش یافت و نرخ فریم و عملکرد کلی بهبود داشت.

عملکرد درخشان لیجن گو اس با سیستم‌عامل استیم، بار دیگر انتقادها از عملکرد ویندوز در سال‌های اخیر را شدت بخشید؛ انتقادهایی درباره‌ی وجود تبلیغات در رابط کاربری، اپ‌های از پیش‌نصب‌شده، پردازش‌های پس‌زمینه‌ی غیرضروری و محدودیت‌های سخت‌افزاری. همین موضوعات باعث شد که توجه کاربران دوباره به گزینه‌هایی مثل SteamOS جلب شود.

به روایت ویندوز سنترال، با اینکه ویندوز ۱۱ همچنان بهترین گزینه برای سازگاری با انواع نرم‌افزارها است و می‌توان روی آن تقریباً هر اپلیکیشن یا بازی قدیمی و مدرنی را اجرا کرد، اما شرایط فعلی به‌گونه‌ای پیش رفته که چنین مزیتی هم می‌تواند کم‌رنگ شود.

با وجود محدودیت‌ها، SteamOS اکنون روی دستگاه‌های گیمینگ دستی شرکت‌های مختلف به‌طور رسمی پشتیبانی می‌شود و بازخورد کاربران تاکنون بسیار مثبت بوده است. برای کاربرانی که فقط از استیم استفاده می‌کنند (که تعدادشان کم هم نیست)، SteamOS می‌تواند پاسخ‌گوی تمام نیازها باشد. به‌کمک لایه‌ی سازگاری Proton، توسعه‌دهندگان به تلاش چندانی برای اجرای فایل‌های ویندوزی نیاز ندارند و در مواردی، حتی عملکرد بهتری نسبت‌به ویندوز ۱۱ تجربه می‌شود.

تسلط ویندوز بر رایانش شخصی، پیش‌تر با رشد اندروید و iOS دچار آسیب شده بود؛ اما حالا ظهور رقیبی توانمند مثل SteamOS می‌تواند این جایگاه را به‌طور کامل تهدید کند.

حجم انتقادها از ویندوز ۱۱ بیشتر از همیشه به‌گوش می‌رسد

SteamOS هنوز فاصله‌ی زیادی با تبدیل‌شدن به جایگزین کامل لپ‌تاپ یا پی‌سی گیمینگ دارد. پشتیبانی‌نشدن از بازی‌های رقابتی با سیستم‌های ضدتقلب سطح کرنل، ابزارهای مودسازی خاص، لانچرهای اختصاصی، نبود پشتیبانی از سرویس گیم‌پس پی‌سی و برخی محدودیت‌های دیگر، نشان می‌دهند هنوز ضعف‌هایی وجود دارد؛ اما علاقه‌ی روزافزون کاربران به گزینه‌های غیر از ویندوز، می‌تواند به رشد هرچه بیشتر استیم اواس منجر شود.

این روزها، حجم انتقادها از ویندوز ۱۱ بیشتر از همیشه به‌گوش می‌رسد. رویدادهای بیلد مایکروسافت دیگر نکته‌ای برای کاربران خانگی ندارند و تمرکزشان صرفاً بر واژه‌های محبوب مدیران و سرمایه‌گذاران است؛ نه نیاز واقعی مصرف‌کننده. این شکاف، به‌ویژه از سوی کاربران حرفه‌ای احساس می‌شود. کاربرانی که برخلاف گیمرهای معمولی موبایل، درباره‌ی انتخاب پلتفرم خود حساس و تحلیل‌گرند.

با توجه به قیمت بالای محصولاتی نظیر ROG Ally X ایسوس یا نسل دوم Legion Go، کاربران انتظار دارند نهایت بهره‌وری را دریافت کنند. اگر این ارزش در SteamOS درک شود، مسیر انتخاب کاربران روشن است.

پیش‌تر، ویندوز موبایل و مرورگر اینترنت اکسپلورر نیز به‌نوعی سلطه‌ی کامل داشتند، اما دوام نیاوردند. مایکروسافت نباید با تکیه بر وضعیت کنونی، تهدید SteamOS را بی‌اهمیت بداند. تغییر می‌تواند ناگهانی و عمیق باشد؛ به‌ویژه با رشد سریع ابزارهای هوش مصنوعی و توسعه‌ی لایه‌های سازگاری که ساخت اپلیکیشن برای SteamOS را ساده‌تر می‌کنند.

زمان به‌سود مایکروسافت پیش نمی‌رود

زمان به‌سود مایکروسافت پیش نمی‌رود. در شرایط ایدئال، این شرکت می‌توانست بودجه‌ی لازم برای هم‌زمان توسعه‌ی کنسول دستی ایکس‌باکس و بهبود تجربه‌ی ویندوز ۱۱ برای شرکایی مانند ایسوس در پروژه‌ی کنان را اختصاص دهد.

فرصت همکاری با شرکت‌های تولیدکننده‌ی سخت‌افزار از نظر تجاری اهمیت بیشتری دارد. اگر برندهایی مثل ریزر، دل، اچ‌پی و دیگر شرکای سنتی به‌سمت SteamOS بروند، اعتبار ویندوز به‌شدت خدشه‌دار خواهد شد. این شرکت‌ها وابسته به ویندوز نیستند؛ آن‌ها به‌دنبال خواسته‌ی مشتری حرکت می‌کنند و اگر مشتری SteamOS بخواهد، همان را دریافت خواهد کرد.

۱۰ سال پیش، ساتیا نادلا در یکی از رویدادهای ویندوز گفت: «می‌خواهیم مردم هر روز ویندوز را دوست داشته باشند. می‌خواهیم ویندوز ۱۰ محبوب‌ترین نسخه‌ی تاریخ باشد.» چنین رویکردی گویا دیگر در دستور کار مایکروسافت نیست. تصمیمات عجیب و آزاردهنده‌ی ویندوز، روز‌به‌روز بیشتر می‌شود و درعین‌حال، برخی ویژگی‌ها نیمه‌کاره رها می‌شوند.